ประวัติความเป็นมาของอำเภอบางสะพาน


ประวัติความเป็นมาของอำเภอบางสะพาน

อำเภอบางสะพาน สมัยกรุงศรีอยุธยามีชื่อว่า เมืองบางสะพาน สมัยกรุงธนบุรีมีชื่อว่า เมืองกำเนิดนพคุณ ถูกข้าศึกพม่าเข้ามาโจมตีแตกแล้วเอาไฟเผาทำลายเสียหายและเป็นเมืองร้าง
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 3 โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งตำบลบางตะพานเป็นเมืองชื่อว่าเมืองกำเนิดนพคุณ แต่มีปรากฎตามประชุมพงศาวดารโดยสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงพระราชนิพนธ์ไว้ ในพงศาวดารเมืองพัทลุงว่า เมืองกำเนิดนพคุณรัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2377 เป็นเมืองชั้นจัตวาขึ้นต่อกลาโหม
ในรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้มีสารตราของท่านอรรคมหาเสนาบดี มาถึงพระกำเนิดนพคุณ มีความว่า ให้พระกำเนิดนพคุณ พระพิไชยชลสินธุ เมืองประจวบคีรีขันธ์ หมื่นวิสุทธิสงคราม กรมการกลาโหม ปักหลักแบ่งคลองทับสะแกฝั่งเหนือตลอดปลายน้ำถึงคลองวาฬฝั่งใต้ เดิมเป็นแขวงเมืองกำเนิดนพคุณนั้น ให้ยกมาเป็นแขวงอำเภอขึ้นเมืองประจวบคีรีขันธ์ คลองทับสะแกฝั่งใต้ตลอดปลายน้ำเป็นแขวงเมืองกำเนิดนพคุณตามเดิม
ในรัชกาลที่ 5 ทางราชการได้จัดระบบการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล ได้โปรดเกล้า ฯ ยุบเมืองกำเนิดนพคุณลงเป็นอำเภอ เรียกว่าอำเภอเมืองกำเนิดนพคุณขึ้นเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองตรี เมื่อ พ.ศ. 2439 แล้วได้แบ่งการปกครองเป็นตำบล มีรวม 8 ตำบล คือ
- ตำบลอ่างทอง
- ตำบลกรูด
- ตำบลบางสะพานใหญ่
- ตำบลนาพร้าหัก
- ตำบลป่าร่อน
- ตำบลบางสะพานน้อย
- ตำบลปากแพรก
- ตำบลกำมะเส็น

ใน ร.ศ. 125 ในรัชการเดียวกัน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แยกอำเภอปราณบุรี อำเภอประจวบคีรีขันธ์ จากจังหวัดเพชรบุรี กับอำเภอเมืองกำเนิดนพคุณจากเมืองชุมพร รวม 3 อำเภอ มาตั้งเป็นเมืองขึ้นใหม่อีก พระราชทานนามว่า เมืองปราณบุรี ขึ้นมณฑลราชบุรี แล้วต่อมาในรัชกาลที่ 6 พ.ศ.2457 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนนามเมืองปราณบุรี เป็นเมืองประจวบคีรีขันธ์ ให้ตัดชื่อเมืองกำเนิดนพคุณออก คงเรียกว่า อำเภอกำเนิดนพคุณ พ.ศ. 2459
ในสมัยรัชกาลที่ 6 พ.ศ. 2460 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนนามอำเภอกำเนิดนพคุณเป็นอำเภอบางสะพานจนปัจจุบันนี้ ส่วนชื่อกำเนิดนพคุณภายหลังต่อมาเปลี่ยนเป็นชื่อตำบล เรียกว่าตำบลกำเนิดนพคุณขึ้นอำเภอบางสะพาน
สำหรับผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอบางสะพานคนแรก คือ หลวงจรูญศักดิ์ประเสริฐ (ยม) ดำรงตำแหน่งระหว่าง พ.ศ. 2421 – 2434 ปัจจุบันผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอบางสะพาน คือ
นายปัญจศักดิ์ ประเสริฐยิ่ง ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ 1 พ.ย. 2538 – ปัจจุบัน
อำเภอบางสะพานเป็นอำเภอชั้น 2 ห่างจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ระยะทาง 87 กิโลเมตร
การปกครอง แบ่งเขตการปกครองตาม พรบ. ลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 เป็น 7 ตำบล 69 หมู่บ้าน ดังนี้
1. ตำบลกำเนิดนพคุณมี 8 หมู่บ้าน
2. ตำบลพงศ์ประศาสน์ มี 10 หมู่บ้าน
3. ตำบลธงชัย มี 11 หมู่บ้าน
4. ตำบลชัยเกษม มี 12 หมู่บ้าน
5. ตำบลร่อนทอง มี 12 หมู่บ้าน
6. ตำบลทองมงคล มี 9 หมู่บ้าน
7. ตำบลแม่รำพึง มี 7 หมู่บ้าน
เทศบาล 3 เทศบาล คือ
- เทศบาลกำเนิดนพคุณ อยู่ในตำบลกำเนิดนพคุณ
- เทศบาลร่อนทอง อยู่ในตำบลร่อนทอง
- เทศบาลบ้านกรูด อยู่ในตำบลธงชัย

องค์การบริหารส่วนตำบล 7 ตำบล คือ
- องค์การบริหารส่วนตำบลกำเนิดนพคุณ
- องค์การบริหารส่วนตำบลพงศ์ประศาสน์
- องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย
- องค์การบริหารส่วนตำบลชัยเกษม
- องค์การบริหารส่วนตำบลร่อนทอง
- องค์การบริหารส่วนตำบลทองมงคล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแม่รำพึง

**หมายเหตุ ทุกตำบลในเขตอำเภอบางสะพาน เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งหมด

ประชากร
- มีประชากรทั้งสิ้น 71,845 คน
- ชาย 35,902 คน
- หญิง  35,945 คน
- จำนวนครัวเรือน 19,289 ครัวเรือน
- ผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 48,482 คน
- ชาย 24,105 คน
- หญิง 24,377 คน

คำขวัญจังหวัด  เมืองทองเนื้อเก้า มะพร้าว สับปะรด สวยสด หาด เขา ถ้ำ งามล้ำน้ำใจ
คำขวัญอำเภอ  พระ ธาตุเจดีย์สูงเสียดฟ้า มากคุณค่าทองเนื้อเก้า เด่นเรื่องราวการท่องเที่ยว หนึ่งเดียวอุตสาหกรรมเหล็ก ชุมชนใหญ่เล็กรักสามัคคี ไหว้พระดีปู่อินทร์ - ปู่ท้วม
ที่อยู่ที่ว่าการอำเภอ  ถ.บางสะพาน ต.กำเนิดนพคุณ อำเภอบางสะพาน จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
หมายเลขโทรศัพท์  0-3269-1184
 หมายเลขโทรสาร  0-3269-1395
เว็บไซต์อำเภอ    
ข้อมูลทั่วไป

1.ประวัติความเป็นมา      เมืองบางสะพานมีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา จนถึงสมัยกรุงธนบุรีมีชื่อว่า
เมืองกำเนิดนพคุณ ถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3 ได้ตั้งเป็นเมือง
ชั้นจัตวา ขึ้นต่อสมุหกลาโหม ต่อมารัชกาลที่ 4 ได้แยกบางส่วนของเมืองกำเนิด นพคุณไปขึ้นกับ อ.เมืองประจวบคีรีขันธ์ จนถึงรัชกาลที่ 5 ได้ยุบเมือง
กำเนิดนพคุณลงเป็น อ.เมืองกำเนิดนพคุณ ในรัชการที่ 6 พ.ศ.2458 ให้
เปลี่ยนชื่อ อ.เมืองกำเนิดนพคุณ ให้เรียกชื่อเพียงว่า อ.กำเนิดนพคุณ
และต่อมาในปี พ.ศ.2460 ในรัชการเดียวกัน ได้เปลี่ยนชื่อ อ.กำเนิดนพคุณ
เป็น อ.บางสะพาน จนถึงปัจจุบัน
 
2.เนื้อที่/พื้นที่ 868 ตร.กม.
3.สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไป ร้อนชื้น 

ข้อมูลการปกครอง
1.ตำบล.......7.... แห่ง 3.เทศบาล..3.....แห่ง
2.หมู่บ้าน....71.... แห่ง 4.อบต........7 ... แห่ง

ข้อมูลด้านเศรษฐกิจ
1.อาชีพหลัก ได้แก่ เกษตรกรรม (ทำสวน ทำไร่ ทำนา), ประมง
การค้า-อุตสาหกรรม
ท่องเที่ยว
 
2.อาชีพเสริม ได้แก่ ปศุสัตว์ 
3.จำนวนธนาคาร
 
มี 7 แห่ง ได้แก่
ธนาคารกรุงไทย  โทร.0-3269-2254-5
ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ฯ โทร.0-3254-8187-8
ธนาคารออมสิน โทร.0-3269-1234
ธนาคารกรุงเทพ โทร.0-3254-8697
ธนาคารกสิกรไทย โทร.0-3269-1441
ธนาคารไทยพาณิชย์ โทร.0-3269-1505
ธนาคารกรุงศรีอยุธยา โทร.0-3254-8404-5
4.จำนวนห้างสรรพสินค้า มี - แห่ง

ด้านสังคม
1.โรงเรียนมัธยม ได้แก่ โรงเรียนบางสะพานวิทยา  โทร.0-3269-1191
โรงเรียนธงชัยวิทยา  โทร.0-3269-5288
โรงเรียนชัยเกษมวิทยา โทร.0-3255-6226-7
โรงเรียนมัธยมนพคุณ โทร.0-3269-1200
โรงเรียนโสตศึกษาเทพรัตน์ โทร.0-3269-1862
วิทยาลัยการอาชีพบางสะพาน โทร.0-3255-7323
 
2.มหาวิทยาลัย ได้แก่  มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี ศูนย์อุดมศึกษาบางสะพาน  โทร.0-1515-4894

ด้านทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของอำเภอ
ทะเล ภูเขา น้ำตก ป่าไม้ ลำคลอง  

ด้านประชากร
1.จำนวนประชากรทั้งสิ้น รวม 71,845  คน
2.จำนวนประชากรชาย รวม 35,902  คน
3.จำนวนประชากรหญิง รวม 35,945 คน
4.ความหนาแน่นของประชากร 82 คน/ตร.กม.

ด้านการคมนาคม
1.ทางบก - รถยนต์ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข  4
- สถานีขนส่ง หมายเลขโทรศัพท์  0-3269-7227
- สถานีรถไฟ  หมายเลขโทรศัพท์  0-3269-1552
2.ทางน้ำ - ท่าเรือขนส่งโดยสาร  หมายเลขโทรศัพท์  -
- ท่าแพขนานยนต์        หมายเลขโทรศัพท์  -
3.ทางอากาศ - ท่าอากาศยาน             หมายเลขโทรศัพท์  -

ด้านการเกษตร และอุตสาหกรรม
1.ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ มะพร้าว สับปะรด ยางพารา ปาล์มน้ำมัน ทุเรียน นาข้าว 
2.ชื่อแหล่งน้ำที่สำคัญได้แก่
      (แม่น้ำ/บึง/คลอง)
คลองบางสะพาน คลองกรูด คลองแม่รำพึง คลองพันลำ คลองขนาน คลองวังหิน 
3.โรงงานอุตสาหกรรมที่สำคัญ ได้แก่ บริษัท สหวิริยาสตีลอินดัสตรี จำกัด ม.7 ต.แม่รำพึง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
บริษัท เหล็กแผ่นรีดเย็นไทย จำกัด ม.7 ต.แม่รำพึง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
บริษัท เหล็กแผ่นเคลือบไทย จำกัด ม.7 ต.แม่รำพึง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
บริษัท บางสะพานบาร์มิล จำกัด ม.7 ต.แม่รำพึง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
บริษัท บี เอส เมทัล จำกัด ม.7 ต.แม่รำพึง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
บริษัท ยูนิพัลพ์ (ประเทศไทย) จำกัด ม.5 ต.ธงชัย
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์
โรงงานดีดีออลวู๊ด ม.1 ต.ร่อนทอง
อำเภอบางสะพาน  จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์

ข้อมูล ณ วันที่ 14/08/2014